Tel Degistirme Ritueli

Artık bunu uygulayamıyorum çünkü çok vakit alıyor, ama eskiden tel değiştirme zamanı geldiğinde bunu gitari elden geçirmek için bir fırsat olarak görürdüm ve aşağıdakileri sırasıyla uygulardım. 
Örnekte, .009 dan .010 tele geçtiğimi varsayalım ki yapılan işlemlerin önemi daha da belirginleşsin. Gitar da, kilitli ve Lo-Pro Edge sistemli. Anlatacaklarım büyük bir olasılıkla bütün Floyd Rose ve türevleri için geçerlidir. 


1. ESKİ TELLERİN ÇIKARILMASI 

Kilitler açılır ve tamamen sökülür. Tellere baskı uygulamaya yarayan metal parçalari bir yere, gitarda durduğu gibi yanyana koymakta fayda var. İş bittiğinde aynı şekilde ve aynı yönde takılırlarsa daha iyi olur. 
"String retention bar" denen, kilidin hemen arkasında tellerin seviyesi kilidin seviyesine indirmeye yarayan metal çubuk, üzerindeki iki vida sökülerek çıkarılır. 
Teller gevşetildiğinde köprü arkaya düşmesin diye köprü bloke edilir. Köprünün altına gitarı çizmeyecek birşey tıkmanız yeterli olacaktır. (Lion's Claw tremolo boşluğunun faydası burda ortaya çıkıyor) 
Teller iyice gevşetilir. İyice gevşediğinde, manyetiklerin hizasında tel kesici ile kesilir ve teller sökülür. 

 

2. SAP TEMİZLİĞİ 

Belli bir süre çalınan bir gitarda, perdelerin üzerinde el kiri kalır. Bunlar uzun bir süre temizlenmezse sapın içine işler. Özellikle maple saplarda çok çirkin bir görüntü oluşturur. Bunu temizlemenin en güzel yolu kağıt havlu kullanmaktır. 4-5 yaprak klavyenin tertemiz olmasına yeterlidir. 

Havludan küçük bir parça koparılır (yaklaşık 8x8 cm). Katlanır ya da top yapılır. 1. perde ile başlanır ve perdeler silinir. Burda kağıt havluyu perdeye bastırırken tırnağınn kağıt arkasından perdeye dik gelip hasar vermemesine dikkat edilmesinde fayda var. Kağıt havlu artık perde içinde rahatça kayar hale gelene kadar perde silinir. Bir sonraki perdeye geçmeden önce, bir önceki perdenin temizliği, yeni koparılmış bir havlu ile kontrol edilir. Perde temiz ise bir dahaki perdeye geçilir. 

3. YENİ TELLERİN TAKILMASI VE ÖN-AKORD 

Herşeyden önce ,ince ayar kulakları E,A,D,G telleri için orta noktalarına getirilir. B,E telleri ise son noktalarına 1-2 tam dönüş kalana kadar kadar yukarı çevirilir. 
Yeni teller kalından inceye doğru gitara takılır. Tel, bir miktar gerginlik gösterene kadar sarılır. Burda telin nasıl takıldığı çok önemli değil. Ucundaki top istek üzerine kesilebilir de, kesilmeyebilir de. Bu noktada köprüyü bloke etmemize artık gerek yok çünkü köprünün biraz da olsa kalkmış olması lazım. 
Bütün teller takılınca, ilk referans akordu yapılır. Akordu yaparken kalından inceye doğru gitmek her zaman en iyisidir. Kalın E teli F#e, A teli Bye, D teli de D#e akord edilirse, ince Enin akordu bittiğinde en üst teli Eye daha yakın bulmak mümkün. İkinci tur dönerken de, eğer bir tel olması gerektiğinden daha tiz ise, ona hiç dokunmadan geçilmesi daha iyi olur çünkü diğer teller gerildikçe o kendi kendine yerine oturur. Bu akord, tremolo açısı, sap ayarı, entonasyon ayarı ve köprü yükseklik ayarı için baz olarak kullanılacak ve kesinlikle yapılan ayarlar sırasında bozulacak. 

4. TREMOLO AÇI AYARI 

Yukarıda belirttiğim gibi, yeni takılan teller eski teller ile aynı değil. Bu yüzden kesinlikle akord tuttugu anda köprünün gövdeye olan açısı değişmiştir. Yeni takılan telin özelliklerine göre, ya olması gerektiğinden daha aşağıdadır, ya da sanki bar-dive yapıyormuşuz gibi kalkmıştır. Bunu düzeltmek gerekir çünkü köprü bu konumda oldugu sürece entonasyon yanlıştır, tellerin yüksekliği değişmiştir, yayların nominal gerginligi değiştiği için gitarin gitariste verdiği cevaplar tamamen farklı olacaktır. 

Gitarın arkasında, ortada yer alan dikdörgen şeklindeki kapak açılır. 
Burda yayları gövdeye bağlayan 2 vida bulunur. Bu vidalar yayların gerginliğini ve dolayısıyla, gitar akord edildiğinde köprünün açısını ayarlamakta kullanılır. Eğer köprü arkaya yatmışsa bu vidalar gevşetilir, eğer öne doğru kalkmışsa sıkılır. Bu örnekte yeni taktığımız tellerin daha kalın olması sebebiyle köprünün öne doğru kalktığını varsayalım. 

Lo-Pro Edge ve Edge köprülerinin düz olup olmadığı yanlarındaki yalaşık 1 cm uzunluğunda olan dikdörtgenden anlayabiliriz. Bu dikdörtgen gövdeye paralel olmalı. Diğer Floyd Rose türevi köprüler hakkında çok bilgim yok. 
Köprü açısını ayarlarken, 2 vida olduğu için her vidayı küçük aşamalar halinde sıkıp gevşetmek gerekir. Her seferinde yarım ya da tam tur çevirip, sonra diğerini de aynı miktarda çevirmek lazım. Böylece iki vida eşit oranda hareket eder. 

Köprü öne doğru kalkmış olduğu için vidalar sıkılır. Ancak vidaları köprü tamamen düzelene kadar sıkmak çok iyi bir fikir değildir. Köprü geri yatınca, gitarın akordu tize doğru kayacak ve tekrar akord yapılıp teller gevşetilince, bu sefer de köprü geriye yatacaktır. Bu yüzden köprü yarıya kadar indirilip akordun baştan yapılması gerekir. Örnek vermek gerekirse: Köprü 10 derece yatıksa, 5 derece kadar düzeltilir. Sonra akord yapılır ve köprü o geri kalan 5 dereceyi zaten kendisi halleder. 
Tabi bu tam 0 dereceyi yakalamayı sağlamayabilir, o yüzden akord tam oturana kadar ve köprü gövdeye tam paralel olana kadar bu işlem tekrarlanmalı. işin püf noktası, köprüyü yatırırken akord payı bırakmak. 

 





5. SAP `TRUSS-ROD` AYARI 

Gitar üzerinde yukarıdaki işlemleri yaptıktan sonra sapın açısını kontrol etmek gerekir. Takılan teller eskileri ile aynı bile olsa, emin olmak için bir kere bakmak şart. 
Bu kontrolü yapmanın en pratik yolu, en üst teli referans olarak kullanmak. 

Kalın E teli 1. perde ve son perdede bastılırlır. Bu durumdayken, E teli ile 9. perde telinin en üst noktası arasındaki mesafe, bize sapın ne kadar eğilmiş olduğu hakkında karşılaştırılabilir bir bilgi verebilecektir. Eğer tel, 9. perde teline dokunuyorsa, sap ya dümdüzdür, ya da geriye doğru yatmıştır. Eğer geriye doğru yatmış ise bu 1.-6. perdeler civarında tellerin cızırtı yapmasına sebep olur. Eğer arada milimetreler cinsinden ifade edilebilecek bir mesafe varsa, teller aşırı yüksek olacak ve gitar çalması çok rahatsız bir hale gelecektir. 

Benim tercihim, 9. perde teli ile E teli arasından bir A4 kağıdın, hiç bir direnç ile karşılaşmadan geçebileği kadar, çok hafif bir eğim olması. Bu hem geriye doğru bir eğim olmadığını kesinleştiriyor, hem de üst perdelerdeki cızırtıyı azaltıyor. 

Diyelimki taktığımız telin kalınlığı sebebi ile 5mm kadar bir eğim var ve bunu düzeltmek istiyoruz. 

Kilitlerin hemen arkasında bulunan kapak çıkarılır. Ibanez'lerde 3 küçük vida ile takılmış, üçgenimsi bir kapaktır bu (JEM10th de yoktur  bu gitara sahip olan arkadaşlar bu adımı geçsinler ). 
Sırf bu ayarı yapmak için gitar ile beraber gelmiş, pipo/sulh çubuğu  şekilli bir anahtar vardır. 
Ayarı yapabilmek için bu anahtar D ve G tellerinin arasından dikkatlice geçirilir. 
Sapı geriye yatırabilmek için truss-rod'ı sıkmak gerekir. Hangi yöne çevireceğiniz konusunda tereddütte kalırsanız sağ el kuralı çok işe yarar bu tür durumlarda. 
Truss-rod çok fazla sıkılırsa sapa kalıcı hasar verebilir. O yüzden burda küçük adımlar ile ayar yapıp arkasından 9. perde-tel yüksekliğini kontrol etmek gerekir. Zaten anahtarın hareketi teller tarafından kısıtlanmış olacağı için sapa zarar verecek bir hareket yapmak zor ama siz yine de ayar sırasında dikkatli olun.